Tradycja nauczania organizacji i zarządzania w Politechnice Warszawskiej

W zredagowaniu tego tekstu wykorzystano obszerny opis zamieszczony na stronie internetowej Wydziału Zarządzania www.wz.pw.edu.pl/Wydzial/Tradycja, opracowany przez nieżyjącego już Tadeusza Popończyka. Na tej samej podstronie można znaleźć podstawowe biogramy osób wymienionych niżej.

Początki tej tradycji są związane z osobą prof. Karola Adamieckiego – ojca polskiego naukowego zarządzania - który podjął pracę w Politechnice Warszawskiej, na Wydziale Mechanicznym w 1919 roku. Trzy lata później założył Katedrę Zasad Organizacji Pracy i Przedsiębiorstw Przemysłowych, którą prowadził do śmierci w roku 1933, a w ramach jej działalności dydaktycznej znajdowały się wykłady z zakresu – jak byśmy to współcześnie określili – organizacji produkcji.

Szczegóły tego są opisane w biograficznej książce autorstwa prof. Alojzego Czecha pt. „Karol Adamiecki”, wydanej w roku 2019 przez Wydawnictwo Instytutu Technologii Eksploatacji w Radomiu w ramach serii „Biblioteka Polskiej Nauki i Techniki” https://wydawnictwo-itee.radom.pl/category/serie-wydawnicze-biblioteka-polskiej-nauki-i-techniki

Po śmierci prof. K. Adamieckiego katedra została zlikwidowana, co było zwykłym postępowaniem w tamtych czasach, jako że bardzo często katedry były imiennie związane z określonymi profesorami. Natomiast wykłady były kontynuowane, a prowadził je prof. Zygmunt Rytel blisko związany ze swoim poprzednikiem. Prof. Z. Rytel po II wojnie światowej osiedlił się na Śląsku, był współzałożycielem Wyższej Szkoły Handlowej w Katowicach, potem Akademii, a obecnie Uniwersytetu Ekonomicznego. Zarówno Wyższa Szkoła, jak i Akademia nosiły imię Karola Adamieckiego. Od 2002 roku uczelnia ta przyznaje Medal im. Karola Adamieckiego. Medal o tej samej nazwie przyznaje też Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa.

Po II wojnie światowej do roku 1951 powyższa działalność nie była kontynuowana. Wtedy w Politechnice Warszawskiej, przy okazji reformy szkolnictwa, która m.in. spowodowała włączenie do Politechniki zasobów Wyższej Szkoły Budowy Maszyn i Elektrotechniki im. H. Wawelberga i S. Rotwanda, powstał Wydział Mechaniczny Technologiczny (co nota bene było postulowane jeszcze przed wojną). Na wydziale tym prof. Seweryn Chajtman zorganizował wpierw Katedrę Organizacji, Ekonomiki i Planowania w Przemyśle Budowy Maszyn, a następnie słynny Oddział Inżynieryjno-Ekonomiczny, kuźnię – jak byśmy dziś powiedzieli – menedżerów produkcji i polskiego przemysłu tamtych czasów, a także od połowy lat 60. specjalistów systemów informatycznych zarządzania. Oddział niemal od początku prowadził kierunek kształcenia odpowiadający jego nazwie.

Równolegle, w roku 1965, na Wydziale Mechaniki Precyzyjnej prof. Zygmunt Zbichorski zorganizował Katedrę Ekonomiki i Organizacji Produkcji, która prowadziła wykłady z zakresu ekonomiki i ergonomii wzbogacając typowy program kształcenia technicznego.

W roku 1971, w ramach ogólnopolskiej reorganizacji struktury szkolnictwa wyższego i obowiązkowego wprowadzenia w uczelniach instytutów, na bazie obu jednostek powołano Instytut Organizacji Zarządzania, a program kształcenia w nim prowadzony zapewniał tytuł zawodowy magistra inżyniera organizatora produkcji. Wobec wcześniejszego usunięcia prof. S. Chajtmana z uczelni na tle represji po tzw. Marcu 1968 (uroczyście, specjalną uchwała Senatu PW, zrehabilitowanego dopiero w latach 90.) kierownictwo Instytutu objął prof. Stanisław Lis, poza osiągnięciami naukowymi wspominany z osiągnięć sportowych (np. jako sędzia zapasów uczestniczył w 6 igrzyskach olimpijskich).

Instytut istnieje do dziś, choć pod zmienioną w międzyczasie nazwą na Instytut Organizacji Systemów Produkcyjnych i prowadzi na Wydziale Mechanicznym Technologicznym kierunek studiów Zarządzanie i inżynieria produkcji. Jego kolejnymi dyrektorami byli: nieżyjący już dr Marek Siudak oraz profesorowie: Tadeusz Krupa, Krzysztof Santarek, Stanisław Marciniak. Obecnie Instytutem kieruje prof. Ilona Jacyna-Gołda.

W 2008 roku znaczna część zasobów Instytutu została wydzielona w formie Wydziału Zarządzania, którym kolejno kierowali profesorowie: Tadeusz Krupa, Janusz Zawiła-Niedźwiecki i Wiesław Kotarba. Obecnie dziekanem jest prof. Jarosław Domański. Wydział prowadzi 3 kierunki kształcenia: Zarządzanie, Inżynieria zarządzania oraz Zarządzanie Bezpieczeństwem Infrastruktury Krytycznej. W sferze nauki Wydział pozyskał pełnię uprawnień akademickich, a więc do doktoryzowania, do habilitowania oraz do wnioskowania o tytuł profesora. W związku z reformą polskiej nauki z roku 2018 uprawnienia te są obecnie w dyspozycji Rady Naukowej Dyscypliny Nauki o zarządzaniu i jakości, w której gros członków to profesorowie Wydziału Zarządzania.

Warto podkreślić, że w klasyfikacji dyscyplin naukowych Nauki o zarządzaniu i jakości należą do dziedziny nauk społecznych i jej poddziedziny nauk ekonomicznych, które są w Politechnice uprawiane w jeszcze 2 jednostkach: na Wydziale Administracji i Nauk Społecznych oraz w Kolegium Nauk Ekonomicznych i Społecznych, które jest częścią Filii Politechniki w Płocku.